文/Chhòa Chèng-kun
澳洲有幾ê少年人相招開船出海去掠魚,到外海ê時陣看著海水真清氣,所以相招落船泅水。
Tng-tong大家泅真爽快ê時,有人發現有鯊魚ùi遠遠ê所在一直泅倚- -來。大家拚命泅,想beh泅轉去船頂。其中有一ê泅siuⁿ遠,而且伊ê速度有khah慢,結果去hō͘鯊魚tòe- -著。其他ê人lóng足緊張,拚命喝咻為伊加油,希望趕緊泅- -轉-來。Tng-tong泅到船邊ê時鯊魚已經泅到伊ê身邊,大家想講伊穩死無活 ah!
M̄-koh鯊魚soah無食- -伊!只是tī船邊泅來泅去。大家感覺真奇怪,又koh驚kah phi̍h-phi̍h-chhoah,m̄知beh按怎。
經過幾分鐘ê觀察了後,有一ê少年人發現鯊魚ê嘴內有物件,所以鯊魚ê嘴一直開開。鯊魚ká-ná是leh拜託人類幫助- -伊。其中有一ê查某藏水人員隨穿伊ê藏水衫趕緊跳落水中幫鯊魚kā嘴內ê魚鉤仔póe- -起-來。鯊魚感覺真爽快koh真歡喜,搖搖擺擺,嘴á合合才離開。M̄-koh無gōa久一堆鯊魚相招泅倚- -來,原來in是食好tàu相報,beh來挽魚鉤仔lah!
自彼工開始藏水人員繼續幫鯊魚挽魚鉤仔。到chit-má已經挽283枝魚鉤仔,所以講海洋內底ê危機koh不止仔濟。
另外tī美國有一群海中救生員時常tī海邊解救hō͘魚網仔纏tiâu leh ê魚仔。因為長期以來海中有真濟糞埽kap無愛ê魚網仔無清掉,足濟魚仔去hō͘縛tiâu leh強強beh死- -去,真須要有人去解救。
有一kang chia ê 救生員拄好準備坐船beh去海洋巡邏。忽然間去hō͘一陣真大ê海湧驚- -著。大家險險著péng船,佳哉無跋落海ni̍h。
原來是小海翁ùi水底bùn- -出來。大家一時著生驚。經過一段時間了後,發現chit隻小海翁ká-ná遇著困難,才會用chit款動作來引起人ê注意。救生員隨tòe小海翁泅- -去。無gōa久著發現原來是母ê海翁頷頸仔去hō͘一條大索纏tiâu leh。因為無法度家己提掉,母ê海翁強強beh死ah。所以小海翁真緊張只好來kā人類討救兵。救生員趕緊攑利劍劍ê刀仔一直liô。彼條套tī母海翁頷頸ê大索,總算割斷,解救著母海翁ê性命!
等chit隻母海翁回復意識了後浮出水面,koh發出幾nā擺真長ê叫聲。然後koh噴出一條真koânê水柱,ká-ná是beh感謝救- --伊ê救生員。尾仔chit對母仔囝歡歡喜喜泅離開。
另外有一隻海龜tī海中浮leh沉leh,想beh沉落去海底chhōe食- -ê,m̄-koh按怎做lóng無法度。想beh泅轉去海岸soah無氣力。佳哉去hō͘動物保護人員看- -著,kā伊掠起來海岸頂檢查。發現伊ê嘴內底有魚網仔,吞bē落mā吐bē出- -來。最後只好用nge̍h-á慢慢仔kā giú- -出-來。海龜總算救活ah。大家看出來伊真歡喜,mā真感謝chia ê人,一直tī海邊泅來泅去,真久才泅轉去大海。
動物有靈性!Tng in遇著危險無法度解決ê時陣,lóng知影來向人類討救兵。其實大家若有能力應該替萬物解決問題才著!
台灣字(白話字)版
Tōng-bu̍t leh hoah kiù-miā
Ò-chiu ū kúi-ê siàu-liân-lâng sio-chio khui-chûn chhut-hái khì lia̍h-hî, kàu-gōa-hái ê sî-chūn khòaⁿ-tio̍h hái-chúi chin chheng-khì, só͘-í sio-chio lo̍h-chûn siû-chúi.
Tng-tong tāi-ke siû chin sóng-khoài ê sî, ū-lâng hoat-hiān ū soa-hî ùi hn̄g-hn̄g ē só͘-chāi it-ti̍t siû óa- -lâi. Tāi-ke piàⁿ-miā siû, siūⁿ beh siû tńg-khì chûn-téng. Kî-tiong ū chi̍t-ê siuⁿ hn̄g, jī-chhiá i ê sok-tō͘ ū khah bān, kiat-kó khì hō͘ soa-hî tòe- -tio̍h. Kî-thaⁿ ê lâng lóng chiok kín-tioⁿ, piàⁿ-miāⁿ hoah-hiu ūi i ka-iû, hi-bāng kóaⁿ-kín siû- -tńg-lâi. Tng-tong siû kàu chûn-piⁿ ê sî soa-hî í-keng siû-kàu i-ê sin-piⁿ, tāi-ke siūⁿ kóng i ún-sí-bô-oa̍h à.
M̄-koh soa-hî soah bô chia̍h- -i! Chí-sī tī chûn-piⁿ iû-lâi iû-khì. Tāi-ke kám-kak chin kî-koài, iū-koh kiaⁿ kah phi̍h-phi̍h-chhoah, m̄-chai beh án-chóaⁿ.
Keng-kòe kúi hun-cheng ê koan-chhat liáu-āu, ū chi̍t-ê siàu-liân-lâng hoat-hiān soa-hî ê chhùi lāi ū mi̍h-kiāⁿ, só͘-í soa-hî ê chhùi it-ti̍t khui-khui. Soa-hî ká-ná sī leh pài-thok jîn-lūi pang-chō͘ i. Kî-tiong ū chi̍t-ê cha-bó͘ chhàng-chúi jîn-goân sûi chhēng i ê chhàng-chúi-saⁿ kóaⁿ-kín thiàu lo̍h chúi-tiong pang soa-hî kā chhùi lāi ê hî-kau-á póe- -khí-lâi. Soa-hî kám-kak chin sóng-khoài koh chin hoaⁿ-hí, iô-iô-pái-pái chhùi-á ha̍p-ha̍p chiah lî-khui. M̄-koh bô-gōa-kú chi̍t-tui soa-hî sio-chio iû-óa- -lâi, goân-lâi in sī chia̍h-hó tàu-sio-pò, beh lâi bán hî-kau-á- -lah.
Chū hit-kang khai-sí chhàng-chúi jîn-goân kè-sio̍k pang soa-hî bán hî-kau-á. Kàu chit-má í-keng bán 283 ki hî-kau-á, só͘-í kóng hái-iûⁿ lāi-té ê gûi-ki koh put-chí-á chē.
Lēng-gōa tī Bí-kok ū chi̍t-kûn hái-tiong kiù-seng-goân sî-siông tī hái-piⁿ kái-kiù hō͘ hî-bāng-á tîⁿ tiâu leh ê hî-á. In-ūi tn̂g-kî í-lâi hái-tiong ū chin chē pùn-sò kap bô-ài ê hî-bāng-á bô chheng-tiāu, chiok chē hî-á khì hō͘ pa̍k-tiâu- -leh kiōng-kiōng beh sí- -khì, chin su-iàu ū lâng khì kái-kiù- -in.
Ū chi̍t-kang chia ê kiù-seng-goân tú-hó chún-pī chē chûn beh khì hái-iôⁿ sûn-lô. Hut-jiân-kan khì hō͘ chi̍t-chūn chin tōa ê hong-éng kiaⁿ- -tio̍h. Tāi-ke hiám-hiám tio̍h péng-chûn, ka-chài bô poa̍h lo̍h hái- -li̍h.
Goân-lâi sī sió-hái-ang ùi chûn té bùn- -chhut-lâi. Tāi-ke chi̍t-sî tio̍h chheⁿ-kiaⁿ. Keng-kòe chit-tōaⁿ sî-kan liáu-āu, hoat-hiān chit-chiah sió-hái-ang ká-ná gū-tio̍h khùn-lân. Chiah ē iōng chit-khoán tōng-chok lâi ín-khí lâng ê chù-ì. Kiù-seng-goân sûi tòe sió-hái-ang siû- -khì. Bô-gōa-kú tio̍h hoat-hiān goân-lâi sī bó- -ê hái-ang ām-á-kún khì hō͘ chi̍t tiâu tōa-soh tîⁿ-tiâu leh. In-ūi bô-hoat-tō͘ ka-kī the̍h-tiāu, bó ê hái-ang kiōng-kiōng beh sí- -ah. Só͘-í sió-hái-ang chin kín-tiuⁿ chí-hó lâi kā jîn-lūi thó kiù-peng. Kiù-seng-goân kóaⁿ-kín gia̍h lāi-kiàm-kiàm ê to-á it-ti̍t liô. Hit-tiâu thò-tī bó-hái-ang ām-kún ê tōa-soh, chóng-sǹg koah tn̄g, kái-kiù tio̍h bó hái-ang ê sèⁿ-miā.
Tán chit-chiah bó hái-ang hôe-ho̍k ì-sek liáu-āu phû-chhut chúi-bīn, koh hoat-chhut kúi-nā-pái chin-tn̂g ê kiò-siaⁿ. Jiân-āu koh phùn-chut chi̍t-tiâu chin koân ê chúi-thiāu, ká-ná sī beh kám-siā kiù- -i ê kiù-seng-goân. Bóe- -á chit-tùi bó͘-á-kiáⁿ hoaⁿ-hoaⁿ-hí-hí siû lî-khui.
Lēng-gōa ū chi̍t chiah hái-ku tī hái-tiong phû- -leh tîm- -leh, siūⁿ beh tîm-lo̍h-khì hái-té chhōe chia̍h- -ê, m̄-koh án-chóaⁿ chò lóng bô hoat-tō͘. Siūⁿ beh siû tńg-khì hái-hōaⁿ soah bô khùi-la̍t. Ka-chài khì hō͘ tōng-bu̍t pó-hō͘ jîn-goân khòaⁿ- -tio̍h, kā i lia̍h-khì-lâi hōaⁿ-téng kiám-cha. Hoat-hiān i ê chhùi lāi ū hî-bāng-á, thun bē lo̍h mā thò͘ bē chhut- -lâi. Chòe-āu chí-hó iōng nge̍h-á bān-bān-á kā giú- -chhut-lâi. Hái-ku chóng-sǹg kiù-oa̍h ah. Tāi-ke khòaⁿ ē chhut-lâi i chin hoaⁿ-hí, mā chin kám-siā chiah-ê lâng, it-ti̍t tī hái-piⁿ siû-lâi siû-khì, chin kú chiah siû tńg-khì tōa-hái.
Tōng-bu̍t ū lêng-sèng. Tng in gū-tio̍h gûi-hiám bô-hoah-tō͘ kái-koat ê sî-chūn, lóng chai-iáⁿ lâi hiòng jîn-lūi thó kiù-peng. Kî-si̍t tāi-ke nā ū lêng-le̍k mā èng-kai thè bān-bu̍t kái-koat būn-tê chiah tio̍h.